Punkt Obsługi Ekodoradcy
13/01/2025Gmina Sękowa realizuje projekt: „Dla zrównoważonej przyszłości – wdrożenie programu ochrony powietrza w Gminie Sękowa”
Numer projektu: FEMP.02.05-IZ.00-0002/24
Program: Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021-2027
Numer naboru: FEMP.02.05-IZ.00-003/23
Priorytet: Fundusze europejskie dla środowiska
Działanie: Wdrażanie Programu ochrony powietrza
Fundusz: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Całkowita wartość projektu wynosi 588 207,83 zł,
z czego kwota dofinansowania wynosi 499 976,66 zł
W ramach projektu pod nazwą „Dla zrównoważonej przyszłości – wdrożenie programu ochrony powietrza w Gminie Sękowa”, zatrudniono na umowę o pracę Ekodoradcę na pełny etat przez okres 36 miesięcy od 2024-03-01 r. do 2027-02-28r.
Główne zadania ekodoradcy obejmują:
- Prowadzenie działań doradczych i edukacyjnych w obszarach OZE, efektywności energetycznej, źródeł ogrzewania, dostępnych programów dofinansowania, uchwały antysmogowej oraz wsparcie mieszkańców w procesie składania wniosków o dofinansowanie i rozliczania ich.
- Koordynacja realizacji przyjętej strategii ochrony powietrza (Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego), aby zapewnić trwałość i efektywność prowadzonych działań.
- Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych na poziomie lokalnym, angażowanie środowisk opiniotwórczych i bezpośrednia komunikacja z mieszkańcami.
- Udzielanie pomocy osobom dotkniętym ubóstwem energetycznym w uzyskaniu dofinansowania na poprawę efektywności energetycznej oraz edukacja dotycząca oszczędzania energii.
- Pozyskiwanie środków zewnętrznych na ochronę powietrza.
- Motywowanie mieszkańców do skorzystania z dostępnych instrumentów finansowych wspierających wymianę nieefektywnych kotłów grzewczych lub przeprowadzenie termomodernizacji budynków.
- Zapewnienie bezpośredniej pomocy doradczej mieszkańcom w zakresie wymiany źródeł ciepła i ciepłej wody oraz modernizacji energetycznej budynków.
- Obsługa systemu ZONE, w tym aktualizacja bazy CEEB na podstawie danych przekazywanych przez właścicieli i zarządców budynków.
Projekt obejmuje również przygotowanie lokalnych akcji informacyjno-edukacyjnych na temat ochrony klimatu, powietrza i uchwał antysmogowych dedykowanych różnym grupom społecznym. W ramach realizacji projektu planuje się organizację 14 akcji informacyjno-edukacyjnych oraz 6 spotkań z grupami opiniotwórczymi.
Główne cele tych akcji to:
- Zwiększenie świadomości lokalnej społeczności dotyczącej stopnia zanieczyszczenia środowiska.
- Podkreślenie zagrożeń zdrowotnych związanych z oddychaniem zanieczyszczonym powietrzem i innych konsekwencji złego stanu powietrza.
- Promowanie korzyści wynikających z wymiany nieefektywnych kotłów węglowych oraz stosowania nowoczesnych technologii zmniejszających emisję gazów cieplarnianych.
- Zachęcanie do termomodernizacji budynków mieszkalnych i wykorzystania OZE.
- Informowanie o dostępnych mechanizmach wsparcia dla wymiany instalacji grzewczych i poprawy efektywności energetycznej domów.
W ramach projektu, Gmina Sękowa uruchomiła stacjonarny punkt obsługi mieszkańców otwarty co najmniej 96 godzin miesięcznie, przez 2 dni w tygodniu (środa, czwartek) po 8 godzin zegarowych.
Ekodoradca będzie odpowiedzialny za przygotowanie i wdrożenie strategii transformacji energetycznej opartej na aktualnych dokumentach i planach gminy. Jego zadania obejmują m.in. bilans energetyczny, plan redukcji emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza oraz aktualizację gminnego dokumentu strategicznego uwzględniającego transformację energetyczną gminy.
W ramach projektu planowany jest zakup mobilnego terminala do inwentaryzacji źródeł ogrzewania, kamery termowizyjnej do identyfikacji konieczności termomodernizacji budynków oraz miernika jakości powietrza. Zakupiony sprzęt będzie wsparciem merytorycznym prowadzonych działań doradczych, edukacyjnych i inwentaryzacji.
Zanieczyszczenie powietrza stanowi istotne zagrożenie zdrowia, mogąc prowadzić do chorób układu krążenia, oddechowego oraz chorób nowotworowych. Jest to także główną przyczyną przedwczesnych zgonów w Unii Europejskiej związaną ze środowiskiem. Mimo ogólnej poprawy jakości powietrza w Europie w ostatnich dekadach, długoterminowy cel Unii Europejskiej z 2013 roku (zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1386/2013/UE z dnia 20 listopada 2013 r. w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2020 r. „Dobra jakość życia z uwzględnieniem ograniczeń naszej planety”) – tj. osiągnięcie poziomu jakości powietrza nie mającego znaczącego negatywnego wpływu na zdrowie ludzi i środowisko – wciąż pozostaje niewykonany. Często normy dotyczące jakości powietrza nie są przestrzegane, zwłaszcza w obszarach miejskich, które są
„newralgicznymi punktami zanieczyszczenia powietrza” – tam, gdzie mieszka większość Europejczyków. Obecnie głównymi zanieczyszczeniami stanowiącymi problem są drobne cząstki stałe, tlenki azotu oraz ozon w warstwie przyziemnej. Według badania Eurobarometr z 2022 r., Europejczycy wykazują poważne zaniepokojenie jakością powietrza i domagają się bardziej zdecydowanych działań.
Analiza przygotowana przez województwa wskazuje, że dopuszczalne poziomy pyłów PM10 oraz PM2,5 są znacznie przekraczane na większości obszarów Polski. W Polsce potrzebne jest poprawienie jakości powietrza, a wsparcie ze strony Unii Europejskiej może w tym pomóc. Województwo małopolskie, razem z województwem śląskim, doświadcza najpoważniejszych problemów związanych z poziomem jakości powietrza. Najważniejszą barierą jest brak środków finansowych przeznaczonych na redukcję emisji w indywidualnych gospodarstwach domowych oraz niedostateczne zasoby ludzkie i organizacyjne w urzędach gmin. W odpowiedzi na te wyzwania zobowiązania krajowe dotyczące gospodarki niskoemisyjnej oraz lokalne potrzeby i bariery istnieje konieczność zatrudnienia Ekodoradcy, który będzie odpowiedzialny za wdrażanie działań wynikających z programów ochrony powietrza (POP).
Dostępne są dotacje w ramach różnorodnych rządowych programów, takich jak „Czyste Powietrze”, „Stop Smog”, „Ulga Termomodernizacyjna”, „Program Mój Prąd i Moje Ciepło”, a także programy finansowane z środków UE. Każdy z tych instrumentów różni się m.in. pod względem wymogów formalnych oraz wysokością dotacji, jaką można otrzymać. Część z nich może być łączona, jednak mieszkańcy często mają trudności z orientacją w tych informacjach oraz w składaniu wniosków.
Ekodoradca zatrudniony w Gminie Sękowa służyć będzie jako wsparcie, doradztwo oraz edukacja dotycząca korzyści płynących z takich inwestycji, co przyczyni się do szybszego i bardziej efektywnego wdrażania programów poprawy jakości powietrza. Będzie również wspomagał mieszkańców w pozyskiwaniu środków na inwestycje ekologiczne oraz rozwój alternatywnych źródeł energii. W obecnej chwili mieszkańcy coraz bardziej interesują się termomodernizacją i ociepleniem swoich domów, co wskazuje na rosnące zainteresowanie efektywnością energetyczną.